การเพิ่มประสิทธิภาพและลดต้นทุนการจัดเก็บและการกระจายผลไม้

Logistics’s viewpoint

Using logistics and supply chain management in increasing efficiency

and cost reduction and fruit distribution in the Eastern region

การเพิ่มประสิทธิภาพและลดต้นทุนการจัดเก็บและการกระจายผลไม้ของกลุ่มจังหวัดภาคตะวันออก

โดยใช้หลักการจัดการโลจิสติกส์และซัพพลายเชน

รองศาสตราจารย์ ดร. ทวีศักดิ์ เทพพิทักษ์

ศูนย์วิจัยโลจิสติกส์และการจัดการ มหาวิทยาลัยบูรพา

บทนำ

โดยปกติในช่วงนี้ งานวิจัยของผมส่วนใหญ่จะเป็นเรื่องการจัดทำมาตรฐานการท่องเที่ยวหรือมาตรฐานขนส่งหรือโลจิสติกส์เพื่อยกระดับผู้ประกอบการท่องเที่ยวหรือผู้ประกอบการโลจิสติกส์รองรับการเข้าเป็นประชาคมเศรษฐกิจอาเซียนครับ ก็มีทั้งที่เป็นการจัดทำเกณฑ์มาตรฐานบ้างหรือออกเป็นพระราชบัญญัติบ้าง แล้วแต่จะได้รับมอบหมายจากกระทรวงทบวงกรมต่างๆ ที่ให้ความกรุณาไว้ใจมหาวิทยาลัยบูรพาให้ดำเนินการครับ

อย่างไรก็ตามช่วงนี้ไฟลนก้นครับ ท่านกองบรรณาธิการของหนังสือวารสารต่างๆ กำลังตามกดดันให้ผมส่งงานเพื่อตีพิมพ์ในวารสาร ซึ่งผมก็มีงานวิจัยอีกตัวหนึ่งที่อยากจะนำเสนอครับ เป็นการศึกษาหาวิธีการลดต้นทุนขนส่งและโลจิสติกส์ของผักผลไม้ ท่านเชื่อไม๊ครับว่าเกษตรกรบ้านเราเหมือนมีกรรมนะครับ เพราะท่านๆเหล่านี้เก่งและเชี่ยวชาญด้านการเพาะปลูกและดูแลรักษาผักผลไม้ในสวนของตนแต่ไม่สามารถหาตลาดหรือกระจายผักผลไม้ไปยังตลาดที่มีความต้องการได้ ลองจินตนาการนะครับว่า ผมฝันไว้ว่าเกษตรกรไทยในฝันของผมจะต้องเก่งและเชี่ยวชาญทั้งในด้านเรื่องเกษตรกรรม โลจิสติกส์ การตลาด การเงิน การปฏิบัติการผลิต

ซัพพลายเชนและการบริหารเชิงกลยุทธ์

กล่าวคือก่อนการเพาะปลูก เกษตรกรจะต้องวางแผนการผลิตและการตลาด โดยต้องระบุให้ได้ว่าซัพพลายและดีมานต์ของความต้องการในปีนี้จะเอาผลผลิตจำนวนเท่าไร และมีผู้ปลูกจำนวนเท่าไร ยังขาดอยู่อีกเท่าไร ผลไม้อะไรที่ตลาดมีความต้องการ ถ้าเราปลูกเงาะก็ต้องดูว่าปีนี้จะต้องคาดการว่ามีผลผลิตออกมาทั้งปีเท่าไร และตลาดมีความต้องการเงาะเท่าไร อันนี้ต้องใช้วิชา Demand Planning and Management และจะไปขายที่ไหน รูปแบบของผลไม้ควรเป็นอย่างไร พันธุ์ไหนที่ตลาดต้องการ ก็ต้องใช้วิชา Marketing Management and Strategy เข้ามาช่วย โดยเฉพาะเมื่อทำการเพาะปลูกก็ต้องใช้วิชาด้านการเกษตร Agriculture Management เข้ามาช่วย เกษตรกรเหล่านี้จะต้องเข้าใจ Supply Chain หรือเข้าใจว่าใครคือผู้เล่นในซัพพลายเชนและผู้เล่นแต่ละคนมีบทบาทและทำหน้าที่อย่างไร

หลังจากที่ผลผลิตออกมาแล้วก็ต้องหาวิธีการจัดเก็บ คัดแยก กระจายและขนส่ง แน่นอนครับ วิชาด้านโลจิสติกส์จะช่วยได้มากในการกระจายไปยังตลาดที่มีความต้องการซึ่งถ้าสามารถขนส่งไปยังตลาดนั้นๆ ในสภาพที่ตลาดต้องการเช่นเค้าต้องการสดหรือสุก ก็จะทำให้ราคาสูงตามที่เราต้องการได้หลังจากนั้นก็ทำการบริหารบัญชีและการเงินโดยแยกออกมาเป็นต้นทุน รายรับรายจ่ายซึ่งถ้าเกษตรกรไทยรู้และเข้าใจด้าน Financial Management ก็จะทำให้สามารถรับรู้และทราบถึงผลกำไรที่ได้รับ และเหนือสิ่งอื่นใดระหว่างการดำเนินการตั้งแต่ต้น ก็จะมีปัญหาหน้างานตลอด จำเป็นที่เกษตรกรในฝันของผมจะต้องเรียนวิชาการจัดการเชิงกลยุทธ์หรือ Strategic Management ด้วยก็จะดีมากเลยครับ

เอาล่ะครับ ตอนนี้ผมตื่นขึ้นมาแล้วขออนุญาตเล่าเกี่ยวกับงานวิจัยของผมสักนิดนะครับว่าผมได้ทำการศึกษาและหาพื้นที่ทำเลที่ตั้งจะที่จัดเก็บและรวบรวมผักผลไม้ก่อนจะรวบรวมขนเข้าตลาดหลักที่สำคัญของบ้านเราคือตลาดไทและตลาดสี่มุมเมือง ท่านทราบไม๊ครับว่าตอนนี้ ชาวสวนฝั่งตะวันออกเช่นระยองและจันทบุรี ต่างคนต่างขับรถปิ๊กอัปไปส่งที่กรุงเทพ บางทีมีเงาะสองเข่งก็วิ่งไป แถมขากลับวิ่งรถเที่ยวเปล่ากลับระยอง ในทางวิชาการถือว่าเป็นการสูญเปล่าเป็นอย่างยิ่ง

งานวิจัยนี้ผมได้ใช้ จังหวัดระยองเป็นต้นแบบในการหาทำเลที่ตั้งในการรวบรวมผลไม้ โดยจังหวัดระยองตั้งอยู่ทางภาคตะวันออกมีเนื้อที่ 3,552 ตารางกิโลเมตร ภูมิประเทศเป็นพื้นที่ชายฝั่งทะเลภาคตะวันออกของประเทศไทย มีชายฝั่งทะเลยาวประมาณ 100 กิโลเมตร เป็นแหล่งผลไม้นานาชนิด ซึ่งมีความสำคัญต่อการพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศ จึงส่งผลให้จังหวัดระยองเป็นจังหวัดที่มีความเจริญเติบโตทางด้านเศรษฐกิจอย่างมากทั้งในด้านเกษตรกรรมและอุตสาหกรรม นอกจากนี้จังหวัดระยองยังมีพื้นที่ติดต่อกับจังหวัดใกล้เคียงที่สำคัญของประเทศไทย โดยทิศเหนือติดต่อเขตอำเภอหนองใหญ่ อำเภอบ่อทอง อำเภอศรีราชา จังหวัดชลบุรี ทิศตะวันออกติดต่อเขตอำเภอท่าใหม่ จังหวัดจันทบุรี และทิศตะวันตก ติดต่อเขตอำเภอสัตหีบ อำเภอบางละมุง จังหวัดชลบุรี ซึ่งมีเขตอุตสาหกรรมที่สำคัญของภาคตะวันออกทั้งสิ้น ส่วนทิศใต้ติดต่ออ่าวไทยและอยู่ห่างจาก กรุงเทพมหานครไม่มากนักจึงสะดวกต่อการคมนาคมทั้งทางบกและทางน้ำ

นอกจากนี้จังหวัดระยองยังมีรายได้ผลิตภัณฑ์การเกษตรแปรรูปจากพืชเศรษฐกิจ เช่น สัปปะรด มันสำปะหลัง ทุเรียน ยางพารา รวมทั้งสิ้น 1,142,281 ตัน ด้วยเหตุนี้จึงทำให้จังหวัดระยองมีความได้เปรียบในการดำเนินกิจการด้านการนำเข้า-ส่งออกผลไม้ทั้งในธุรกิจทั้งด้านเกษตรกรรม อีกทั้งยังเป็นที่ตั้งของท่าเรืออุตสาหกรรมมาบตาพุดและเป็นที่ตั้งของนิคมอุตสาหกรรม 7 แห่ง ประกอบไปด้วย นิคมฯมาบตาพุด นิคมฯเหมราช (ตะวันออก) นิคมฯ ผาแดง นิคมฯ อิสเทิร์นซีบอร์ด นิคมฯ อมตะซิตี้ นิคมฯ เอเชีย นิคมฯ เหมราชอิสเทิร์นซีบอร์ด ซึ่งส่งผลให้มีกิจกรรมทางด้านการคมนาคมขนส่งเพิ่มมากขึ้นและจากกิจกรรมดังกล่าวจึงเกิดปัญหาความเหมาะสมในเรื่องการจัดสรรพื้นที่การรับเข้า จัดเก็บ และกระจายสินค้า ของจังหวัดระยอง

จังหวัดระยองมีพื้นที่ภาคเกษตร รวมจำนวนทั้งหมด 4,019,530 จังหวัด ที่ให้ผลผลิตผลไม้ ได้แก่ จังหวัดตราด จันทบุรีและระยอง ในปี 2553 มีกำลังการผลิตผลไม้รวมจำนวน 1,505,464 ตัน ซึ่งคิดเป็นร้อยละ 56 ของจำนวนการผลิตผลไม้ทั้งประเทศ จากจำนวนพื้นที่ความอุดมสมบูรณ์ของดินที่มีธาตุสังกะสีที่เป็นประโยชน์ต่อการเจริญเติบโตของผลไม้ และกำลังการผลิตผลไม้ตามฤดูกาลของภาคตะวันออกของประเทศไทยที่มีอยู่เดิม จึงเป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้การผลิตสินค้าภาคเกษตรของภาคตะวันออกมีอัตราเพิ่มขึ้น และมีผลไม้บางรายการที่มีอัตตาการจัดจำหน่ายลดลง เช่น ทุเรียน มีผลผลิตประมาณ 332,160 ตัน ลดลงจากปี 2552 คิดเป็นร้อยละ 3 ของจำนวนการผลิตทุเรียนทั้งหมด

สาเหตุประการหนึ่งของกำลังการผลิตลดลง คือ ความสูญเสียที่เกิดจากกระบวนการกระจายสินค้า เพื่อเป็นการลดการสูญเสียผลไม้ในกระบวนการกระจายผลไม้ไปยังแหล่งต่างๆ นั้นผู้จัดจำหน่ายหรือคนกลางจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องมีกระบวนการบริหารจัดการโดยใช้หลักการจัดการโลจิสติกส์และซัพพลายเชนที่มีประสิทธิภาพ เช่น การบริหารการจัดเก็บ การขนส่งที่ให้เกิดประสิทธิภาพมาที่สุด  เป็นการลดความสูญเสียของผลผลิตระหว่างการเก็บรักษา การขนส่ง จนถึงผู้บริโภค ตั้งแต่ต้นน้ำถึงปลายน้ำ

บทสรุป

ทั้งนี้ในปัจจุบันการจัดสรรพื้นที่การรับเข้า จัดเก็บ และกระจายผลไม้ มีความสำคัญมากสำหรับการขนส่งผลไม้ดังจะเห็นได้จากการจัดตั้งศูนย์กระจายผลไม้อยู่ทั่วไปในอาณาบริเวณรอบ ๆ กรุงเทพมหานครในพื้นที่ที่เหมาะสม โดยศูนย์กระจายผลไม้จะทำหน้าที่เช่นเดียวกับคลังสินค้าแต่เก็บรักษาผลไม้ไว้ในระยะสั้นและมีการให้บริการด้านการขนส่งและการจัดการส่งผลไม้ร่วมด้วย โดยศูนย์การกระจายผลไม้มีบทบาทช่วยทำให้ผลไม้มีการเคลื่อนไหวมากขึ้น ซึ่งเป็นการเก็บผลไม้น้อยประเภทโดยเน้นเฉพาะผลไม้ที่อยู่ในความต้องการของตลาดและมีกิจกรรมที่สามารถทำให้เกิดมูลค่าเพิ่มแก่ผลไม้มาก

พื้นที่ที่ทำการจัดตั้งศูนย์กระจายผลไม้จะต้องคำนึงถึงความเหมาะสมสอดคล้องกับนโยบายการใช้ประโยชน์ที่ดินของกรมโยธาธิการและผังเมือง อีกทั้งส่งผลให้การขนถ่ายผลไม้มีประสิทธิภาพสูงสุด สามารถจัดส่งผลไม้ได้ตามที่ต้องการพร้อมกับมีความสะดวกรวดเร็ว ในการจัดสรรพื้นที่จัดตั้งศูนย์กระจายผลไม้มีประโยชน์ต่อการพัฒนาเศรษฐกิจของจังหวัดระยองและประเทศได้เป็นอย่างมาก เนื่องจากสามารถลดต้นทุนในกระบวนการนำเข้า-ส่งออกแก่ผู้ประกอบการ อีกทั้งยังส่งเสริมการผลิตผลไม้ส่งออกให้มีความสะดวก รวดเร็ว ประหยัด ทันเวลาและปลอดภัย อีกทั้งยังเป็นการรองรับการขยายตัวของธุรกิจการขนส่งและธุรกิจด้านอื่น ๆ ที่กำลังเจริญเติบโตมากขึ้นส่งผลให้การดำเนินการทางธุรกิจมีความคล่องตัวและมีประสิทธิภาพสูงขึ้น

จังหวัดระยองยังเป็นพื้นที่สำคัญในการดำเนินกิจกรรมด้านเกษตรกรรม การแปรรูปผลิตภัณฑ์ทางการเกษตร อุตสาหกรรม และการนำเข้าและส่งออกสินค้าทั้งภายในประเทศและต่างประเทศ ซึ่งกำลังขยายตัวเพิ่มมากขึ้น โดยทั่วไปประสบปัญหาที่เหมือนๆ กัน คือ พื้นที่ในการจัดเก็บและรวบรวมผลไม้รวมทั้งการกระจายสินค้าจากผู้ผลิตออกไปสู่ตลาดไม่เพียงพอต่อความต้องการและระบบการจัดการทางด้านโลจิสติกส์และซัพพลายเชนมีประสิทธิภาพไม่เพียงพอต่อการจัดการผลไม้ในประเภทต่างๆ ที่ผลิตได้ ซึ่งในแต่ละพื้นที่จะมีสินค้าเป็นจำนวนมากที่รอการกระจายสินค้าสู่ตลาดทั้งในประเทศและต่างประเทศ ส่งผลทำให้ผู้ประกอบการสูญเสียและสิ้นเปลืองเวลาที่ไม่จำเป็น โดยใช้ช่วงระยะเวลาที่ยาวนานมากเกินไปในการจัดเก็บรักษาผลไม้และการกระจายผลไม้เหล่านั้น นอกจากนี้ยังทำให้สูญเสียพื้นที่ใช้สอยเพื่อทำคลังผลไม้หรือศูนย์กระจายผลไม้ ส่งผลทำให้สูญเสียโอกาสในทางธุรกิจและยังส่งผลทำให้มีต้นทุนค่าใช้จ่ายเพิ่มขึ้นในการผลิตและการจัดเก็บ ดูแลรักษา

ดังนั้น จังหวัดระยองจึงเป็นพื้นที่ที่มีความเหมาะสมในการจัดสรรให้เป็นศูนย์กลางในการเพิ่มประสิทธิภาพและลดต้นทุนการผลิต การจัดเก็บ การกระจายสินค้า (Distribution Center) เพื่อลดต้นทุนให้กับเกษตรกรต่อไป

You can leave a response, or trackback from your own site.

6 Responses to “การเพิ่มประสิทธิภาพและลดต้นทุนการจัดเก็บและการกระจายผลไม้”

  1. charles says:

    slightest@sleepless.moored” rel=”nofollow”>.…

    tnx for info!!…

  2. Tony says:

    lippi@bellhops.orney” rel=”nofollow”>.…

    thank you!…

  3. Michael says:

    grokked@excretion.coffeepot” rel=”nofollow”>.…

    ñïñ çà èíôó!…

  4. jimmy says:

    restrained@falsifying.judy” rel=”nofollow”>.…

    good….

  5. morris says:

    rheumatism@wartime.indigenes” rel=”nofollow”>.…

    ñïàñèáî çà èíôó!!…

  6. การเพิ่มประสิทธิภาพและลดต้นทุนการจัดเก็บà says:

    Alfonzo Vautier…

    I found a great……

Leave a Reply to charles