สินค้าเกษตรกับระบบโลจิสติกส์

Logistics Knowledge

Agricultural products and logistics system

สินค้าเกษตรกับระบบโลจิสติกส์

ดร.อัศวิน วงศ์วิวัฒน์

ผู้อำนวยการสถาบันวิทยาการโซ่อุปทาน มหาวิทยาลัยศรีปทุม

ท่านผู้อ่านเคยสงสัยมั้ยว่าตอนที่เกษตรกรออกมาประท้วงเพื่อเป็นการบอกให้ผู้บริหารประเทศรับรู้ถึงปัญหา ราคาพืชผลทางการเกษตรราคาตกต่ำ นั้นหลายครั้งผมซึ่งเป็นผู้บริโภคกลับไม่รู้สึกถึงราคาสินค้าที่ถูกลงเหมือนกับที่ผู้ประท้วงเรียกร้อง และบ่อยครั้งที่เกษตรกรนำผลผลิตทางการเกษตร เช่น ผัก และ ผลไม้ นำมาเททิ้งเพื่อประท้วงราคาที่ตกต่ำ ถึงขั้นนำมาเททิ้งได้ แสดงว่าเขาเดือดร้อน แต่ผมก็ยังซื้อผักผลไม้ในราคาที่ไม่ต่างไปกว่าเดิม ของที่ขายในตลาดก็ยังสูงอยู่ ทั้งๆ ที่รายได้ที่เกษตรกรขายผลผลิตได้กลับถูกแสนถูก จนบ่อยครั้งที่เกษตรกร และชาวสวน ออกมารวมตัวกันตามสถานที่สำคัญในจังหวัดต่างๆ เพื่อเรียกร้องให้ช่วยพยุงราคา

แล้วอะไรทำให้มันเป็นเช่นนี้ มันเกิดอะไรขึ้นกับกลไกราคาสินค้า ของประเทศของเรา เงินส่วนต่าง(จากราคาหน้าสวนที่ถูก แต่ราคาขายในตลาดกับแพง) มันหายไปไหน ใครเป็นคนคอยสูบเงินส่วนนี้โดยการกดราคาสินค้ากับเกษตรกร เพราะผลผลิตไม่รู้จะไปขายใคร และคนในชาติต้องซื้อสินค้าราคาแพง

ส่วนต่างที่หายไปมาจาก พ่อค้าคนกลาง หรือมาจากระบบโลจิสติกส์ที่ค่าขนส่งทางสวนจนถึงมือผู้บริโภค

พ่อค้าคนกลางทำหน้าที่สรรค์หาสินค้าจากผู้ผลิตไปสู่ผู้บริโภคโดยการทำกำไรจากส่วนต่างของราคาจากต้นทาง ไปสู่ปลายทาง ยกตัวอย่าง เช่น พ่อค้าคนกลางผักขึ้นฉ่ายจากชาวสวนใน จังหวัดกาญจนบุรี กิโลกรัมละ 1 บาท มาขายที่ร้านขายส่งในกรุงเทพฯได้กิโลกรัมละ 30 บาท เพื่อนำไปขายปลีกที่ตลาดกิโลกรัมละ 50 บาท

กลยุทธ์ของพ่อค้าคนกลางคือ การซื้อมาถูกแต่ขายแพง ในต่างประเทศกลยุทธ์นี้เรียกว่า อาร์บิทราจ (Arbitrage) คือการทำกำไรจากการซื้อมาถูก แต่ขายแพง เช่นการนำสับปะรดไปขายให้กับสหภาพยุโรป (เมืองหนาวปลูกสัปปะรดไม่ขึ้น) การนำมังคุดไปขายให้ประเทศญี่ปุ่น ประเทศเราขายไปเป็นกิโลฯ ที่ญี่ปุ่นขายเป็นลูก จึงเป็นเหตุผลที่ต่างชาติมาจึงนิยมรับประทานผลไม้เมืองร้อน เนื่องจากที่บ้านเมืองของเขาผลไม้เหล่านั้นราคาสูงมาก คงเป็นเช่นเดียวกันกับคนไทยที่นิยมกินผลไม้เมืองหนาว เช่น แอปเปิล เชรี่ กีวี ซึ่งล้วนแต่ราคาสูงในบ้านเรา ในที่เมืองนอกราคาไม่แพง

พ่อค้าคนกลางหน้าที่รับซื้อสินค้าจากเกษตรกรในราคาถูกมาขายในราคาแพงกับลูกค้า เป็นการซื้อถูกขายแพง ถ้าพิจารณาดีๆพ่อค้าคนกลางในนั้นทำกำไรจาการบริหารระบบโลจิสติกส์* ทำให้อาชีพนี้เติบโตและมีอิทธิพลมากขึ้นในประเทศ จนเป็นกลไกสำคัญในการกำหนดราคารับซื้อสินค้าการเกษตรจาก เกษตรกร หรือ ชาวสวนได้ รวมไปถึงชาวนา ในการขายข้าวของชาวนาในประเทศเรา ไม่ต่างกับชาวสวนพ่อค้าคนกลางของชาวนาในกรณีนี้คือ โรงสี

เนื่องจากชาวนาปลูกข้าวในสมัยก่อนเพื่อบริโภคในครอบครัว ถ้าเหลือก็นำไปแลกกับสิ่งอื่นที่ชาวนาไม่มี เช่น หมู ไข่ไก่ ปลา หรือของใช้อื่นๆ ดังแสดงในรูปที่ 5 ทำให้ในสมัยก่อนจึงไม่มีคนจน เนื่องจากนิยามความจนคือรายได้ต่ำกว่าเกณฑ์ที่กำหนด ถ้าไม่ใช้เงินในการแบ่งความรวยจน ความเลื่อมล้ำทางสังคมจึงมีน้อย ทำให้เงินมีความน้อยสำหรับวิธีชุมชนในสมัยก่อน ทำให้มีการเอื้อให้มีการแบ่งปัน เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ มีช่วยเหลือซื้อกันและกัน ชีวิตเรียบง่าย สุขสงบ แต่ในปัจจุบันชาวนาปลูกข้าวเพื่อเงิน แล้วนำเงินไปซื้ออาหาร ข้าวของเครื่องใช้อีก 1 ทอด ดังแสดงในรูปที่ 6 ถ้าปีไหนเกิดฝนแล้ง หรือ น้ำท่วมทำให้ราคาข้าวไม่ดี ก็จะเกิดปัญหาเนื่องจากรายได้จะไม่พอที่จะซื้ออาหารกิน ทั้งๆ ที่มีข้าวอยู่เต็มนา แต่ต้องเอาเงินไปซื้อข้าวกินทำให้เกิดปัญหาทางในครอบครัวของชาวนา ทำให้ต้องไปกู้เงิน เพื่อมาทำนา และซื้อข้าวกิน ซึ่งขัดกับวิธีชีวิตดั้งเดิมของคนในประเทศของเรา

กำเนิดโรงสีข้าว

เมื่อชาวนาปลูกข้าวเพื่อเงิน เมื่อมีผลผลิตก็ต้องนำไปขายให้ใครสักคน แล้วไม่รู้จะไปขายให้ใคร ทำให้มีพ่อค้าหัวใสบางคนมองเห็นโอกาส เห็นช่องว่างของผู้ผลิตกับผู้บริโภค (ลูกค้า) จึงได้ตั้งโรงสีเพื่อที่จะสร้างมูลค่าเพิ่มให้กับข้าวโดยการแปลงข้าวเปลือกให้เป็นข้าวสารที่พร้อมบริโภค แถมยังมีผลพลอย หรือ By-product ได้จากการผลิตอีกคือ รำข้าวที่สามารถนำไปขายได้ แกลบนำไปทำเป็นพลังงานได้ จึงถือได้ว่าโรงสีสร้าง Value chain** เป็นคนแรกๆ ของการค้าข้าวก็ว่าได้ โดยการนำเทคโนโลยีทำให้มีการสีข้าวได้เร็วมากขึ้น ทำให้ผู้ผลิตข้าว (ชาวนา) ได้มีที่ขายข้าวสาร ทำให้ผู้บริโภคได้มีแหล่งในการซื้อข้าวสาร

*โลจิสติกส์กิจกรรม กระบวนการวางแผน เพื่อการควบคุมการเคลื่อนย้าย จัดเก็บ รักษา กระจายสินค้า เพื่อให้เกิดความพึงพอใจของลูกค้า

** Value chain หรือ โซ่คุณค่า คือการเพิ่มคุณค่าในแต่ละกิจกรรมที่ทำ

เป้าหมายในแต่ละส่วนในห่วงโซ่อุปทาน

รายการ เป้าหมาย
เกษตรกร ต้องการขายสินค้าในราคาสูงที่สุด แลต้องมีต้นทุนต่ำที่สุด
พ่อค้าคนกลาง ต้องการรับซื้อสินค้าในราคาต่ำที่สุด และขายให้ได้ราคาสูงที่สุด
ผู้ค้าส่ง ต้องการซื้อสินค้าในราคาต่ำที่สุด และขายให้ได้ราคาสูงที่สุด ในเวลาสั้นที่สุด
ผู้ค้าปลีก ต้องการซื้อสินค้าในราคาต่ำที่สุด และขายให้ได้ราคาสูงที่สุด ในเวลาสั้นที่สุด
ลูกค้า ต้องการซื้อสินค้าในราคาต่ำที่สุด ได้รับสินค้าในเวลาสั้นที่สุด

ระบบการขายสินค้าสมัยใหม่

จากรูปแบบการขายแบบดั้งเดิมได้ถูกทำลายลงโดยห้างค้าปลีกขนาดใหญ่ที่มาจากเมืองนอกที่เราเรียกว่า Modern trade เช่น Tesco Lotus, Big C, Makro เป็นต้น โดยห้างเหล่านี้ได้ประยุกต์ใช้ การบริหารโซ่อุปทานมาทำกำไรให้กับตนเองโดยการตัดตอนพ่อค้าคนกลาง และร้านค้าส่งออกไปจากระบบ ทำให้เกษตรกรขายสินค้าได้โดยตรงกับผู้ขาย และลูกค้าก็จะได้รับสินค้ารวดเร็วมากขึ้นในราคาที่ถูกลง แต่เหมือนระบบนี้จะดีมันกับทำลายร้านค้าปลีกรายย่อยให้ล้มหายตายจากไปทีละน้อยจากประเทศของเรา ไปพร้อมกับพ่อค้าคนกลาง ท่ามกลางวิกฤตของพ่อค้าคนกลางก็ยังมีโอกาสโดยเกิดรูปแบบการขายใหม่เกิดขึ้นภายหลังจากการเข้ามาของร้านค้าปลีกขนาดใหญ่ นั่นก็คือ รถขายผลไม้ที่รับผลไม้จากชาวสวนโดยตรง เพื่อนำมาจำหน่ายให้กับลูกค้าโดยตรง โดยใช้กลยุทธ์ที่เข้าไปหาแตกต่าง เจ้าตลาด คือการเข้าถึงลูกค้าโดยลูกค้าไม่ต้องไปหา ร้านจะวิ่งไปหาลูกค้าถึงหน้าบ้าน เป็นทางรอดแบบไทยๆ แต่ก็สามารถต่อกรกับเจ้าตลาดได้เป็นอย่างดี

รูปที่ 10 รถผลไม้ที่เร่ขายตามหมูบ้านหรือจอดตามแหล่งชุมชน

ที่มา: http://thinkofliving.com

You can leave a response, or trackback from your own site.

6 Responses to “สินค้าเกษตรกับระบบโลจิสติกส์”

  1. สินค้าเกษตรกับระบบโลจิสติกส์ | Especially of Logistics Supply Chains and Trading Magazine Freight Max says:

    Xrumer Proxies…

    I found a great……

  2. สินค้าเกษตรกับระบบโลจิสติกส์ | Especially of Logistics Supply Chains and Trading Magazine Freight Max says:

    Private Proxy Browser…

    I found a great……

  3. สินค้าเกษตรกับระบบโลจิสติกส์ | Especially of Logistics Supply Chains and Trading Magazine Freight Max says:

    Proxies Reseller…

    I found a great……

  4. สินค้าเกษตรกับระบบโลจิสติกส์ | Especially of Logistics Supply Chains and Trading Magazine Freight Max says:

    Buy Private Proxy…

    I found a great……

  5. สินค้าเกษตรกับระบบโลจิสติกส์ | Especially of Logistics Supply Chains and Trading Magazine Freight Max says:

    Scrapebox Proxies…

    I found a great……

  6. สินค้าเกษตรกับระบบโลจิสติกส์ | Especially of Logistics Supply Chains and Trading Magazine Freight Max says:

    Privateproxies…

    I found a great……

Leave a Reply