SMEs กับโซ่อุปทาน

Supply Chain for SMEs

SMEs กับโซ่อุปทาน

สุวัฒน์ จรรยาพูน

อาจารย์สาขาวิชาการจัดการลอจิสติกส์และโซ่อุปทาน คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยศรีปทุม

นักศึกษาปริญญาเอก สาขาการจัดการโลจิสติกส์และวิศวกรรม มหาวิทยาลัยมหิดล

เดือนที่ผ่านมารุ่นพี่ผมที่เป็นนักเรียนนอกลับมาเก็บข้อมูลในบ้านเรา ในเรื่องของ SMEs กับการนำการจัดการโซ่อุปทานมาประยุกต์ใช้ ซึ่งผมก็มีโอกาสเข้าไปช่วยเหลือ สัมภาษณ์ และพูดคุยกับหลายๆ กิจการ และหลายๆ นักวิชาการ ฟังไปฟังมาก็พบว่ามีแนวคิดหนึ่งของอาจารย์ธรรมศาสตร์ (รุ่นพี่ของผมอีกคน) น่าสนใจครับ เลยขอเก็บมาเล่าเพื่อให้ช่วยกันขยายความคิดต่อ

เรื่องของเรื่องก็มีอยู่ว่า ในการจัดการโซ่อุปทานให้เกิดพลังและประโยชน์สูงสุดนั้น จำเป็นต้องอาศัยความร่วมมือกันตลอดทั้งโซ่อุปทาน และหากเกิดความครางแคลงสงสัย หรือความไม่โปร่งใสเกิดขึ้นกับหมู่สมาชิก ปราการอันเข้มแข็งนั้นก็จะอ่อนยวบลง และสลายไปในที่สุด

การสร้างความร่วมมือกันในกลุ่มธุรกิจจึงต้องอาศัยองค์กรขนาดใหญ่ที่มีพลังอำนาจสูง เพื่อให้เหล่าสมาชิกในโซ่อุปทานดำเนินการอย่างเคร่งครัด แม้ว่าบางครั้งอาจเกิดข้อสงสัยอยู่บ้างแต่ธุรกิจก็ยอมอดกลั้นและฝืนรับไว้ โดยแสร้งทำเป็นว่าเข้าใจ แต่ข้างในก็ยังสับสนอยู่ ที่ยอมทำตามกเพราะพลังแห่งอำนาจของพี่ใหญ่ ตัวอย่างก็จะเห็นได้จาก โซ่อุปทานของโตโยต้า ก็ยังแอบได้ยินจากคู่ค้าว่า เป็นการผลักภาระด้านสินค้าคงคลังไปให้ซัพพลายเออร์

หากเราได้คุยกับโตโยต้า จะพบว่าโตโยต้าไม่เคยมีแนวคิดแบบนั้นเลย กลับต้องการให้ซัพพลายเออร์เก็บสินค้าให้น้อยลงด้วยซ้ำ นับเป็นความเข้าใจที่ผิดผลาดอย่างแรง แต่ธุรกิจก็ยังดำเนินไปอย่างราบรื่น ข้อสงสัยนั้นก็ถูกเก็บเงียบ เพราะปากท้องหลักอยู่กับพี่ใหญ่ หากขาดพี่ใหญ่ไปธุรกิจก็จะลำบากกว่านี้ คู่ค้าเหล่านั้นจึงต้องอดทนและดำเนินกิจการต่อไป แต่หากเกิดความเข้าใจและพัฒนาตนเองให้เข้ากับระบบของพี่ใหญ่ได้ก็ถือว่าได้ 2 เด้งครับ ปัญหาของความขัดแย้งในโซ่อุปทานของพี่ใหญ่จึงไม่เกิดความรุนแรงจนต้องล่มสลายไป

พี่ใหญ่แบบนี้เราเห็นได้หลากหลาย ไม่ว่าจะเป็น เทสโก้โลตัส บิ๊กซี เซเว่นอีเลฟเว่น ซึ่งถูกมองว่ามีอำนาจมากเพียงพอที่จะเป็นผู้นำในการขับเคลื่อนโซ่อุปทาน แต่เมื่อหันกลับมามอง SMEs บ้านเรา หากไม่อยู่ในโซ่อุปทานของพี่ใหญ่เหล่านี้ ก็จะขาดความได้เปรียบเชิงการแข่งขัน จำเป็นต้องร่วมมือกันเพื่อความทัดเทียม ผมเคยได้ยินถึงการร่วมมือกันของ SMEs ของธุรกิจอยู่บ้าง แอบลุ้นอยู่ให้สำเร็จ แต่มักจะได้ข่าวอยู่เสมอว่าไปได้ไม่ไกล

ธุรกิจด้านการขนส่ง ก็เคยได้ยินว่ามีการรวมตัวกัน รับงานและแบ่งงานกันทำ แต่ด้วยความที่ขาดพี่ใหญ่ หรือไม่ก็ต่างคนต่างใหญ่ (รถบรรทุกใครว่าเล็กล่ะครับ) จึงเกิดความไม่ไว้วางใจกันขึ้น ความยุติธรรมก็หายากขึ้นโดยเฉพาะเมื่อมีสมาชิกมากขึ้น ไม่นานหลังจากนั้นการจับมือกันที่ว่าจะมีอนาคตดี ก็สลายหายไป กลับไปเป็นแบบเดิมคือ เน้นที่ต่างคนต่างทำมากกว่า

ร้านโชว์ห่วย ก็ทำท่าว่าจะรวมกันเพื่อแข่งขันกับ Modern Trade อยู่หลายหน กระทรวงพาณิชย์เองก็เป็นตัวตั้งตัวตี จัดอบรม กระตุ้นเจ้าของธุรกิจ ให้ร่วมมือกันทำงานแบบโซ่อุปทาน ซึ่งในช่วงแรกก็ดูได้รับความสนใจดี ผลตอบรับจากผู้ประกอบการก็ดีมาก แต่การร่วมมือกันก็ยังคงมีผลเป็นอย่างเดิม ด้วยความที่รูปแบบของการรวมตัวกันทางธุรกิจของ SMEs นั้นหาพี่ใหญ่ไม่ได้ หรือหากหาได้ก็มีความไม่ยอมรับกันเป็นทุนเดิม เกิดการจ้องจับผิดพี่ใหญ่อยู่บ่อยครั้ง หรือไม่ก็ไม่ไว้วางใจพี่ใหญ่โดยสนิทใจ การให้ข้อมูลต่างๆ จึงมีการแทงกั๊กกันไว้บ้าง (เพื่อความปลอดภัย) การรวมตัวกันแบบนี้จึงพร้อมที่จะล่มสลายไปตลอดเวลาอยู่แล้ว

การไม่ยอมรับและไม่ไว้วางใจพี่ใหญ่ของธุรกิจ SMEs เปรียบได้กับนักธุรกิจไม่วางใจสรรพากร ผู้ขับขี่ยวดยานบนท้องถนนกับตำรวจจราจร พ่อค้าแม่ค้ากับเทศกิจเลยทีเดียว การร่วมมือกันจึงเป็นไปได้ยากยิ่ง แต่ก็ต้องพยายามกันต่อไปทั้งหน่วยงานของภาครัฐ เอกชน และแวดวงนักวิชาการ

ซึ่งจากการพูดคุยกันกับรุ่นพี่ของผมในครั้งนั้น ก็ได้ยินแนวคิดหนึ่งที่น่าสนใจและอยากฝากให้ไปคิดต่อถึงความเป็นไปได้ที่จะยกตำแหน่งพี่ใหญ่ของธุรกิจ SMEs ให้กับ “ธนาคาร” และเริ่มเห็นชัดเจนขึ้นหลังจากที่ชมรายการ “SMEs ตีแตก” แบบตั้งใจ ประกอบกับการไหลของเงิน หรือ Fund Flow ก็เป็นหัวใจสำคัญอย่างหนึ่งของโซ่อุปทาน

บทบาทดังกล่าวของ “ธนาคาร” นับว่ามีความเหมาะสม แม้ว่าความไว้วางใจอาจไม่ได้รับเต็มที่จากผู้ประกอบการ แต่การเป็นผู้ให้กู้ ซึ่งมีอำนาจเต็มที่ก็ย่อมทำให้ธุรกิจ SMEs เกรงใจ เหมือนกับที่เกรงใจโตโยต้า หรือโมเดิร์นเทรด ประกอบกับธนาคารเองก็ไม่ใช่คู่แข่งขันทางตรงของ SMEs จึงมีความไว้วางใจหรือเชื่อมั่นมากขึ้นว่าจะไม่ช่วงชิงลูกค้าหรือส่วนแบ่งทางการตลาดไปแบบการรวมตัวกันผู้ประกอบการขนส่งที่ผ่านมา

ความพร้อมในการเป็นพี่ใหญ่ของธนาคารให้กับธุรกิจ SMEs นี้ นอกจากคุณสมบัติที่ไม่ใช่คู่แข่งทางตรงแล้ว ยังสามารถเป็นตัวเชื่อมโยงที่ดีตลอดทั้งโซ่อุปทาน เพราะธนาคารมีการปล่อยกู้หรือดำเนินการธุรกรรมด้านการเงินกับธุรกิจทุกวงการอยู่แล้ว ดังนั้นการเชื่อมโยงและจัดระบบฐานข้อมูลที่มีอยู่ ให้เห็นภาพของทั้งโซ่อุปทานในแต่ละธุรกิจนั้นจึงไม่ใช่เรื่องยากจนเกินไป

การปรับเปลี่ยนบทบาทจากตัวกลางทางการเงินของธนาคารให้กับโซ่อุปทานมาเป็น “พี่ใหญ่” ในโซ่อุปทาน ให้กับ SMEs ถือได้ว่าเป็นการเปลี่ยนเพียงเล็กน้อย และยังส่งผมดีให้กับธนาคารมากมาย ตัวอย่างเช่น ช่วยลดความเสี่ยงที่จะเกิดลูกหนี้ NPL ของธนาคารได้ เพราะการมองเห็นระบบทั้งโซ่อุปทานย่อมที่จะเห็นทิศทางและความน่าสนใจของแต่ละกลุ่มธุรกิจ นอกจากนี้หากทราบถึงความร่วมมือที่ดีกันในโซ่อุปทาน เช่น มีธุรกิจร่วมกันโดยต่อเนื่อง มีการซื้อมาขายไปในโซ่อุปทาน เห็นการไหลทางธุรกิจอย่างชัดเจน การเรียกเก็บหนี้ก็จะทำได้ง่ายขึ้น

นอกจากนี้การปล่อยกู้หรือการดำเนินธุรกรรมด้านการเงินของธุรกิจทั้งโซ่อุปทานผ่านธนาคารเดียวกัน จะช่วยสร้างความสะดวกให้กับธุรกิจ โดยเฉพาะอย่างยิ่งการไหลของกระแสเงินสดก็จะมีความคล่องตัวมากขึ้น และธนาคารเองก็มีจำนวนลูกค้าชั้นดีเพิ่มมากขึ้น

ธนาคารอาจเข้ามามีบทบาทในการช่วยเก็บหนี้ให้กับคู่ค้าในโซ่อุปทานที่เป็นลูกค้าของธนาคาร อาจเป็นการดำเนินธุรกรรมคล้ายบัตรเครดิต คือ ธนาคารจ่ายให้ก่อน แล้วไปเรียกเก็บภายหลัง ส่งผลให้ ธุรกิจ SMEs ไว้วางใจในการเป็นพี่ใหญ่มากขึ้น เพราะปัญหาหนึ่งที่น่าปวดหัวในการทำธุรกิจก็คือ การผิดนัดชำระหนี้ของคู่ค้าส่งผลให้งบกระแสเงินสดมักสะดุด ซึ่งอาจลุกลามไปถึงการผิดนัดชำระหนี้ของคู่ค้าลำดับถัดไปเรื่อยๆ เราคงเคยได้ยินอยู่บ่อยๆ ว่าแหล่งเงินกู้ที่ดีที่สุดและไม่มีในตำราเรียนก็คือ “คู่ค้า” ทำให้นักธุรกิจมักจะใช้แหล่งเงินกู้นี้อยู่เสมอ หากธนาคารเข้ามาช่วยตัดตอนก็จะทำให้การไหลของโซ่อุปทานของ SMEs มีประสิทธิภาพมากขึ้น

ปัญหาของการจัดการโซ่อุปทานสำหรับ SMEs อีกประการหนึ่งก็คือ การเชื่อมโยงของข้อมูลข่าวสาร หรือ Information Flow ด้วยเป็นเพราะต้องใช้งบประมาณสูงในการลงทุน การลงขันในหมู่คู่ค้าก็ทำได้ยาก ปัญหาส่วนใหญ่ก็จะมาจากการไม่ไว้ใจกัน และยังไม่เห็นถึงความสำคัญของข้อมูลที่ได้อย่างชัดเจน

การเข้ามาเป็นพี่ใหญ่ของธนาคารและช่วยสนับสนุนให้การไหลของข้อมูล หรือ Information Flow กับ SMEs ตลอดทั้งโซ่อุปทานให้มีรูปแบบเดียวกัน เชื่อมโยงระหว่างคู่ค้าได้ง่าย ทำให้เกิดการทำงานที่มีประสิทธิภาพมากขึ้น เท่าที่ทราบน่าจะเป็นข้อได้เปรียบเหนือธรุกิจขนาดใหญ่ที่ลงทุนทำฐานข้อมูลเอง แต่ผลที่ได้จากการต่างคนต่างทำ ทำให้ระบบข้อมูลของการทำงานระหว่างกันของคู่ค้าที่เป็นบริษัทขนาดใหญ่เข้ากันไม่ได้ เช่น คำสังซื้อจากโมเดิร์นเทรดไปยังโรงงานผู้ผลิต ก็ไม่สามารถนำไปใช้ได้ทันที โรงงานจำเป็นต้องป้อนข้อมูลใหม่ส่งเข้าระบบของตนเองอยู่ดี การไหลของข้อมูลจึงมีการสะดุดและก่อให้เกิดโอกาสของความผิดพลาดได้

ตัวกลางที่เหมาะสมสำหรับ SMEs บ้านเราอาจมีผู้เสนอและให้ความคิดเห็นมากมาย แต่ผมคิดว่าทางเลือกที่น่าสนใจก็คือธุรกิจ “ธนาคาร” ซึ่งอาจจะต้องใช้เวลาในการปรับเปลี่ยนรายละเอียดของการทำงาน และมุมมองความคิดของธนาคาร และนักธุรกิจ SMEs อยู่บ้าง แต่ก็เชื่อว่าหากทำได้ย่อมสร้างความได้เปรียบให้กับทั้งสองกลุ่มธุรกิจอย่างมาก เรียกได้ว่าเป็น Win-Win Situation จนคิดว่าน่าจะเห็นแสงสว่างสำหรับ SMEs บ้านเราแล้วนะครับ

You can leave a response, or trackback from your own site.

21 Responses to “SMEs กับโซ่อุปทาน”

  1. Jonathan says:

    irreconcilable@dilution.wergeland” rel=”nofollow”>.…

    áëàãîäàðåí!!…

  2. Alberto says:

    pardons@quarrel.intriguing” rel=”nofollow”>.…

    áëàãîäàðþ!…

  3. ben says:

    improbable@frank.generality” rel=”nofollow”>.…

    thank you….

  4. Carlton says:

    scribbled@parenchyma.mouthpieces” rel=”nofollow”>.…

    ñïñ çà èíôó….

  5. Ross says:

    scalding@whine.bonhoeffer” rel=”nofollow”>.…

    ñïàñèáî çà èíôó!!…

  6. Aaron says:

    yachtel@octet.harried” rel=”nofollow”>.…

    ñýíêñ çà èíôó!!…

  7. isaac says:

    beating@gastrocnemius.barracks” rel=”nofollow”>.…

    tnx for info!…

  8. Lewis says:

    modified@diversified.catching” rel=”nofollow”>.…

    ñýíêñ çà èíôó….

  9. Alfred says:

    jolliffe@anniversary.manor” rel=”nofollow”>.…

    áëàãîäàðåí!!…

  10. Bob says:

    agrobacterium@tonic.jobandnon” rel=”nofollow”>.…

    ñïñ çà èíôó!…

  11. Hubert says:

    vow@angling.fervently” rel=”nofollow”>.…

    hello!…

  12. Richard says:

    supervision@routine.celso” rel=”nofollow”>.…

    thanks….

  13. Alex says:

    isopleths@workable.parasols” rel=”nofollow”>.…

    tnx for info!!…

  14. jeremiah says:

    abyss@pena.minutemen” rel=”nofollow”>.…

    hello!!…

  15. edward says:

    diamondstuddedhickokbelt@neutralists.mediumistic” rel=”nofollow”>.…

    ñïñ çà èíôó!…

  16. leslie says:

    barre@existentialism.fugal” rel=”nofollow”>.…

    good info!…

  17. terry says:

    strutting@janitors.snobbery” rel=”nofollow”>.…

    ñýíêñ çà èíôó!…

  18. rodney says:

    metallic@seedless.swing” rel=”nofollow”>.…

    ñïàñèáî çà èíôó….

  19. Leo says:

    drummer@foretell.preaching” rel=”nofollow”>.…

    áëàãîäàðåí!!…

  20. Charlie says:

    metabolism@sangallo.transferee” rel=”nofollow”>.…

    tnx for info!…

  21. SMEs กับโซ่อุปทาน | Especially of Logistics Supply Chains and Trading Magazine Freight Max says:

    Buy Proxy Servers…

    I found a great……

Leave a Reply